کتیبه های معماری از کنار هم قرار گرفتن خط و نقش
به دست آمده و برحسب زمان، مکان وموقعیتشان با مواد و مصالح متفاوتی کار شده اند.
خوشنویسی در میان هنرها ی اسلامی بدلیل اینکه کاربردی برای بیان مستقیم کلام الهی
بوده، همواره از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. اولین کلام وحی الهی در قرآن با
هنر خواندن پیوند خورده (سوره علق) و خداوند به قلم و آنچه با قلم نوشته شده،سوگند
می خورد(سوره قلم).
جایگاه
خوشنویسی در معماری را می توان به عنوان عنصری تزئینی وکاربردی که در تمام دوران
ها برای هماهنگ نمودن و تعالی بخشی انواع گوناگون بنا در جهان اسلام بهکار رفته
است، مشخص نمود. نوشته های قرآنی استفاده شده در کتیبه ها، به غیر از زیبایی و معنوی
بودنکلام خداوند، معنای ویژه ای برای مسلمانان داشته و یادآور توحید و حضور خداوند
در همه جا هستند.هنگام ورود به مسجد کتیبه ها در همه جای بنا، بندگان را به ستایش
خدا دعوت کرده و باعث درک حضور الهی می گردند.
مسجد
جامع اصفهان به واقع از عجایب و شاهکارهای معماری عصر سلجوقی است . یکی از
زیبایی های معماری آن کتیبه ای است به خط بنایی که در یکی از چهار ایوان مسجد قرار
گرفته .
در زیر كتیبه دور گنبد خاكی به خط كوفی ساده
آجری نوشته شده است:
هوالعلی، هوالدیان،
هوالغنی، هوالحكیم، هوالحق، هوالله، هوالرحمن، هوالمجید، هوالملك، هوالحی،
هوالسلام، هوالمؤمن، هوالمهین، هوالعزیز، هوالكریم، هوالمنجی، هوالخالق، هوالباقی،
هوالمصور، هوالفرد، هوالصمد، هوالاول، هوالاخر، هوالصادق، هوالناصر، هوالخبر،
هوالغفور، هوالبصیر، هوالواحد، هوالقادر، هوالعالی، هوالاعلی.
در حاشیه لوح سنگی كه
فرمان شاه صفوی رادربر دارد و در سمت راست مدخلی كه صفّه صاحب، را به قسمت جنوبی
(گنبد نظام الملك) وصل میكند، در حاشیه این لوح سنگی الواح مستطیل شكل به خط ثلث
برجسته به صورت زیر گچبری شده است.:
«اللهم صل علی
محمد» و نام پیامبر گرامی (ص) و دوازده امام (ع) آمده است.
- در لوحههای بسیار
كوچك مربع شكل به خط بنایی مشگی با كاشی بر زمینه گچی نوشته شده است:«یا حجةالله، یا یدالله، یا سیف الله، یا اسدالله، یا عصمةالله،
یا صفوة الله، یا ولی الله »
در بالای مدخلی كه صفه
صاحب را به گنبد نظام الملك وصل میكند. در یك حاشیه به طول 40/3 متر به خط نستعلیق
سفید بر زمینه لاجوردی با كاشی معرق نوشته شده است:
«الحمد یا ذالجود و
المجد و العلی تباركت تعطی من تشاء و تمنع»
تجهیزات مساجد جاکفشی سفارشی پارتیشن نمازخانه کتیبه پیش ساخته